Le dialecte Chypriote

 

Hélène Kémiktsi

 

 

Le dialecte chypriote est un dialecte bien vivant doté d'une riche littérature.  Malgré les influences, sa morphologie reste inchangée depuis le XIV siècle comme cela est témoigné par les textes. Ce dialecte est issu de la Koinè,  mais il garde malgré tout des traces de ses origines arcado-cypriotes. Voir l'arbre du grec

Il comporte de nombreuses variantes locales, cependant les traits principaux sont :

La maintien du -ν final qui s’étant à des termes non justifiés comme : βουνό => βουνόν,  - γεμάτο => γεμάτον

La prononciation des doubles consonnes, comme en grec ancien

L’article de l’accusatif féminin est τες à la place de - τις

On a έναι et  ένι à la place de είναι

A la place des terminaisons -ουν et –αν des verbes grecs on a respectivement -ουσιν et--ασιν,  Ex : υπάρχουσιν, επεράσασιν

Le son (ch français ou sch allemand) inexistant en grec se retrouve tant dans le dialecte Chypriote, Crétois que Tsakonien

 

Sur cette vidéo vous pouvez entendre la phonologie de base pour les voyelles et les consonnes

 

 

G

 

A partir du Centre de Recherche sur les Dialectes Grecs, voici un lexique manuscrit qui provient de Chypre en 12 pages - Pour naviguer en haut de la page vous allez sur Επομένη (suivante)

 

Lexique manucrit Chypriote




 

Grammaire du dialecte

J'ai découvert cette grammaire très complète du dialecte chypriote présentée en anglais Editée par Andréas Andréou.

A partir du site grec – Αρκάδες εσμέν (Nous sommes Arcadiens) j’ai relevé toute une liste de toponymies que l’on retrouve tant en Arcadie qu’à Chypre – Afin de faciler les francophones j’ai placé les toponymies en deux colonnes

Toponymies en Arcadie

Toponymies à Chypre

Βάσσαι Αρχαίας Φυγαλίας Σαϊτάς του Ντάρα Λιβεργά της Κανδύλας Λύμπια Κυνουρίας Μαρί Κυνουρίας Τεγέα Αρκαδίας Κολλίνες Μαντινείας Κυλλήνη (όρος) Αρκαδίας Απόλλων Κερεάτης (ιερόν) Αρκαδίας Απόλλων Αγυιεύς (Τεγέα Κερύνεια (τοπωνύμιο) Αρκαδίας Κλάριος Απόλλων (Αρκαδία) Πύλαι Αρκαδίας Μακαρία Αρκαδίας (Παυσ. Η΄ 3,3) Μαλούς (ποταμός) Αρκαδίας Μακούνια Τσακωνιάς Γλανιτσιά χωριό της Γορτυνίας Σπάθαρι, χωριό της Γορτυνίας Μάραθα (χωρίον) Γορτυνίας Τραπεζούς Αρκαδίας

Βάσσα (Βήσσα) χωρίον Λεμεσσού Σαϊτάς της Κύπρου Λιβερά της Κύπρου Λύμπια Κύπρου Μαρίν Κύπρου Τεγησσός Κύπρου Κολλινία (λοφώδης περιοχή Κύπρου) Κυλλήνια, χωρίον Πάφου Απόλλων Κεραιάτης (άγαλμα)Εγκώμης-Αλάσιας- Κύπρου Αγυάτης Απόλλων (Αγυιά Κύπρου) Κυρήνεια Κύπρου Κλάριος (ποταμός Κύπρου) Πύλα Λάρνακος Μακαρία Κύπρου Μαλούντα της Κύπρου Μακούντα Κύπρου Αγλαντζιά Κύπρου Σπαθαρικό Κύπρου Μάραθον (ποτάμι) Κύπρου Τραπέζου (κώμη) επαρχίας Αμμοχώστου

Voici un conte dans le dialecte chypriote

Παραμύθι, περ. Κυπριακαί Σπουδαί, τόμ. ΙΓ΄, Λευκωσία 1949, σ. 26-7
Dialecte chypriote	Le même conte en Grec
Η κοντονούρα η αλεπού, άμα κ̌ι’ αρκ̌έψαν οι άλ-λες να την περιπαίζουν, εΐνη φ-φωδκιά ’που το θ-θυμόν της, αμ-μά ’ν είπε λ-λέξη. Γιάλι-άλι έφυεν κ̌αι πήε μ-μανιχ̌ή της αλ-λού. Ύστερα ’που λ-λίες ημέρες ευρεθήκασιμ πάλε, αμ-μά η κοντονούρα η αλεπού εχών-νετουμ ’που λ-λόου τους να δει ίντα ’μ που λαλούν. Ακούει τες κ̌αι παραπονιούνται πως εν ιβρίσκουν τίποτε να φάσιν	Η αλεπού με την κομμένη ουρά, όταν άρχισαν οι άλλες να την περιπαίζουν, έγινε φωτιά από τον θυμό της, αλλά δεν είπε λέξη. Αργά-αργά (αγάλι-αγάλι) έφυγε και πήγε μοναχή της αλλού. Ύστερα από λίγες ημέρες βρέθηκαν πάλι, αλλά η αλεπού με την κομμένη ουρά κρυβόταν από αυτές, για να δει τι λένε. Τις ακούει να παραπονούνται ότι δεν βρίσκουν τίποτε να φάνε.

Voici ma traduction en français

Il était un renard à la queue coupée qui lorsque les autres moquèrent de lui devint furieux de colère, mais  n’ajouta pas mot. Il se retira tout doucement pour aller ailleurs tout seul. Quelques jours après,  ils se retrouvèrent de nouveau, mais le renard à la queue coupée se cachait des autres pour voir ce qu’ils allaient dire. Il les entendit alors se plaindre qu’ils ne trouvaient rien à manger

Poème Chypriote

Voici un poème d'amour en deux parties de de Pètros Peskèsii (Πέτρος  Πεσκέσιη - 1900 – 1968) en dialecte chypriote

             1  -  2

 

 

Chanson démotique

Σαράντα Παλληκάρια est une chanson démotique bien connue en Grèce, la voici les paroles dans le dialecte chyptiote

   Cliquez ici

 

Poésie dans le dialecte chypriote

 

Comme je le disais au départ le chypriote est dotée d’une littérature bien vivante, cette vidéo en est la preuve.  

 

 

Ici ce sont deux vidéos rendant compte de la situation sur le dialecte.

 

 

:Accueil

:Présentation

:Plan du site

:Nouveautés

:Contact : Hélène

 _____________________________________________________________________________
Copyright © 2008. All rights Reserved. Projethomere.com